■ معرفی روستای شکیبان مروی بخش عمومی

یک تعداد مردم فعال و زحمتکش مملکت ما که شغل و پیشه آنها زراعت, مالداری, دهقـانی و زمین داریست در چهل کیلومتری غرب شهر هرات کشور افغانستان در روستایی بنام شکیبان زندگی میکنند. این مـردم که زبان مادری شان ترکی است بنام قوم مروی یا بصورت عامیانه (موری) یاد میشوند. روستای شکیبان مربوط ولسوالی زنده جان امروز یا فوشـنج قـدیم که موقـعیت جــغرافـیایی آن در (°۳۴ و΄۲۳ شمالی و °۶۱ و ΄۴۷ جنوبی) تعیین شـده و دارای بیشـتر از هـفـت هزارنفـر نفـوس بوده مــنطقه ایسـت سرسبز و قشنگ مردمان آن به شمول زن و مرد

معرفی روستای زیبای شکیبان از لحاظ جامعه شناسی

یک تعداد مردم فعال و زحمتکش مملکت ما که شغل و پیشه آنها زراعت, مالداری, دهقـانی و زمین داریست در چهل کیلومتری غرب شهر هرات کشور افغانستان در روستایی بنام شکیبان زندگی میکنند. این مـردم که زبان مادری شان ترکی است بنام قوم مروی یا بصورت عامیانه (موری) یاد میشوند.

روستای شکیبان مربوط ولسوالی زنده جان امروز یا فوشـنج قـدیم که موقـعیت جــغرافـیایی آن در (°۳۴ و΄۲۳ شمالی و °۶۱ و ΄۴۷ جنوبی) تعیین شـده و دارای بیشـتر از هـفـت هزارنفـر نفـوس بوده مــنطقه ایسـت سرسبز و قشنگ مردمان آن به شمول زن و مرد زحمتکش, فعال, صادق و با وفا اند. منابع آبی این روستا در کشاورزی بیشتر از منابع روی زمینی استـفاده میشود که یک جـوی آب از وسط این روستا عبور کرده و به زمین های این روستا منتهی میشود. ولی برای نوشـیدن از آب هـای زیر زمــینی اســتفاده میکنند.

خاکی تقریباً حاصل خیز داشته که بصورت دیمه و آبی میتوان کشت نمود. پوشش نباتی آن در قسـمت شـمال این روستا بوتـه هـای گز موجود می باشـد که هـمه سـاله این پوشـش نباتی مقدار زیادی گرد و خاک را جمع آوری کرده و از آلودگی های محیط زیستی جلوگیری می کند.

درباره اصـل و منشـاء مردم این قریه نظـریات متـعدد و مختـلفی اظهارشده اسـت در اینجا یکی از آنها چون بیشتر تائید تر است بناً آن را ذکر میکنم . گروهی از مردم شکیبان چنین نظر میدهند که: اصل مردم شـکیبان که نـژاد شـان ترک تـرکمن و زبان شان ترکی است در زمـان نادرافشار از مـرو روسـیه قدیم و یا ترکمنسـتان امروزی به هـرات آمـده بودند و زمانیکه احمدشاه بابا در قـندهار بود به نادر افشـار دســتور داد کـه ایـن ۹ فـامیـل کـه از مـرو از خاطر ظلم و سـتم تزار ها به این کشـور مهاجر شــدند از هـر قســمت از هـرات که آرزوی شـــان باشـد برایشـان زمیـن اهـدا نماید, ایشـان اولاً قریـهء ســیاوشـان مربـوط ولســوالی گـذره را انـتخـاب و در آنجـا جایگزین شـدند چنانچه فعلاً به سربند النجان قریه سیاوشان چشمه ای وجود دارد که بنام چشمهء مروی یا به تلفظ عامیانه (موری) یاد میشود فامیل های مذکور بعد ازمدتی از موضع مـذکور کوچـیده در محلی که اکنون بنام شکیبان یاد میشود جای گرفته و قلعهء مستحکمی را بنا کرده بودند. این قلعه دارای برج های مرتفع و دیوارهای عریـض بوده که عرض دیـوار های آن تقریباً ۳.۵ (سه متر و پنجاه سانتی) و ارتفاع آن در حدود بیسـت و پنج متر میرسـد در بـیرون قلعه به مساحت دو جریب خندقی وجود داشته که الحال هم موجود است. مردم مذکور که در آن زمان تعداد شان به سه صد خانه میرسید و تا الحال هم اصطلاح ترکی (اوچ یوز حیلی) یعنی سه صد خانه بین مردم مذکور باقیـست. از ترس حملهء دشـمن و بیگانگان چهار اطراف قلعه را دیوارها و برج هـای بلـند اعمـار کـرده بودنـد و یک دروازه ای سـاخته بودند که وزن قفـل آن نـیم من هـرات یا دو کیلو بوده اسـت در پشـت دروازهء مـذکور یک خـانه متـعلق به دروازه بانـها بوده که دروازهء قلعه شام بسـته و در عقب آن سنگ کلان مدوری مثل سنگ آسیاب ولی کلانتر که قطر آن دو صد و پنجاه سانتی متر اسـت لول داده میشـده و صبح وقت سـنگ را دور کرده و دروازه روی مردم باز میشـد سـنگ مذکور که یادگـار دوره های قـدیم است تا بحال موجود بوده که بالای جوی درب مسجد شکیبان پل ساخته شده است.

در این زمان در روستا فقـط چهـارمحله وجود داشته که بنامهای ترکی (مدخان مله), (توکنلی مله), (تکیرمله) و (خان مله) که بالای کوچه و راه محلات شان پوشیده بوده رفته رفته با بلند رفتن نفوس افزایش در تعداد محلات هم نیز صورت گرفت که اکثر شـان از داخل قلـعه خـارج و به اطراف خـانه ها و محـلات دیـگر تعـمیر و جـای گرفتـه بودند. محـلات کـنونی با چـهار محـله قدیمـی روستای شـکیبان عبـارت اند از: (یوخـاری رباط), (آشاقا رباط), (باغبان مله), (رنگریز مله), (خلفه مله),(آسیا باد مله), (تکیر مله), (گدلی مله) و (پشت جوی) بوده که این محلات همین حالا هم به همین نامها یاد میشوند.

نامهای قدیمی روستا هم در متون نام اصلی آن بصورت شـکیدبان و شـکبدان آمـده اســت چنانچه اسفزاری می گوید: ((دیـگر قریـه شـکبدان از مضــافات ولایـت فوشــنج اســت موضــعی است وسـیع بامنازل رفـیع و از نشان مبرات و مداخل و موقوفات آن هنوز باقی است)). و همچنان از قول پیر هرات که میگوید: (هربـاری که به پوشـنج نزد اسـتاد گرانـمایهء خود میرفتم چند شبی را در منطقه ایکه مردم مهمان نواز بودند, در شکیبان میگذراندم).
همچـنان مکانهای تاریخی این ده یک مسـجد جامـع بزرگ که نظـر به کتـیبهء خود مسجد در ۱۲۵۱ هـ ق بنا یافتـه بود و دیـگر زیارت هائیکه در شکیبان موجود هستند از جمله شهادت جا, قلندر بابا, میرزا محمـد شیخ, امانـت جـا, پیرمـناسب, خـواجه کـله و بابا زنـگی بوده که زیارت شهادتجا موضـعی است که درین جا شیخ الاسلام حضرت صاحب کروخ به شـهادت رسـیده که بـعداً جنازه شان به کرخ انتقال و دفن شده بود و به این سـبب این موضـع را بنام شـهادت جا یاد میـنمایند. در اطـراف زیارت مذکـور زمیـنهای وجود دارد که بنـام سـنگرها یاد میـشود قراریکه گفتـه میشـود درین موضـع بین افغانها و ایرانیان محاربه صورت گرفته که درین موضع سنگر گرفته بودند. لذا این اراضی تا بحال بنام سنگر ها یاد میشود.
روستای شـکیبان در گذشـته آسـیابهای بـادی داشـته که یکی از آنـها درسال ۱۳۸۷ توسط بنیاد آقا خان دوباره تعمیر گردید و بقـیه بصـورت مخـروبه باقی مانده اسـت. که در فصـل تابسـتان که بادهای معروف ۱۲۰ روزه هرات شروع میشده ازین آسیابهای بادی استفاده میکردند. و در زمسـتان ها هم از آسیاب های آبی استفاده میشـده که امروزه جزء مخروبه چـیزی دیگری از آنها باقی نمانده است.اما با پیشرفت علم و تکنالوژی مردم از آسیابهای برقی استفاده میکنند.
همـچنـان دراین ده یک مدرسه رســمی و اساسی ابـتدایی که بنام ابومنصورعلی یاد میشود وجود دارد که در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی تاسیس شده بود که به گفته اولین شاگردان این مکتب، دومین مکتب در غرب هرات بوده که درین مکتب متعلمین بسیار لایق تربیه و به جامعه تقدیم شده که اکنون ثمرهء آنها در این ده و همچنان در داخل کشور مشاهده میشود.

تهیه‌کننده: بابک حسین‌پور
[email protected]
برگرفته از: babakhoseinpoor.blogsky.com